काठमाडौँ । जन्मदात्री आमाप्रति श्रद्धा र सम्मान प्रकट गर्दै आज देशभर ‘आमाको मुख हेर्ने पर्व’ भव्य रूपमा मनाइँदैछ।
प्रत्येक वर्ष वैशाख कृष्ण औँसीका दिनमा मनाइने यस पर्वमा जीवित आमालाई मीठा खानेकुरा र नयाँ लुगा दिएर खुसी पारिन्छ भने दिवङ्गत आमाको सम्झनामा तर्पण, पिण्डदान र सिदादान गरिन्छ।
धर्मशास्त्रअनुसार उपाध्याय, आचार्य र पिताभन्दा पनि आमालाई उच्च स्थान दिइएको छ। ‘जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरियसी’ भन्ने वैदिक भनाइले जन्म दिने आमा र जन्मभूमिको महत्व प्रस्ट्याएको छ।
सन्तानलाई गर्भमा धारण गरी जीवन दिने आमाको ऋण तिर्ने अवसरका रूपमा यो पर्वलाई विशेष महत्वका साथ लिइन्छ।
आजका मुख्य चलनहरू:
• बिहानै उठेर नुहाई धुवाइ गरी आमालाई मीठा–मीठा खानेकुरा र लुगा उपहार दिने।
• आमाको आशीर्वाद थाप्ने र उनीप्रति श्रद्धा प्रकट गर्ने।
• दिवङ्गत आमाका लागि तर्पण, पिण्डदान र सिदादान गरिने।
• पुरोहितहरूलाई भोजन गराई दिवङ्गत आमाको पुण्यको कामना गर्ने।
यस्तै, सनातन वैदिक परम्पराअनुसार देवऋण, मनुष्यऋण र पितृऋण तिर्नुपर्ने मान्यता रहेको छ, जसमा आमाको ऋण सबैभन्दा महत्वपूर्ण मानिन्छ।
‘ग्रहण र गुरु अस्तका कारण आमाको मुख हेर्न नहुने’ प्रचार भ्रममात्र
यस वर्ष केही ठाउँमा सूर्यग्रहण देखिने र गुरु अस्त भएको भन्दै आमाको मुख हेर्न नहुने भनी गरिएको प्रचार गलत रहेको समितिले स्पष्ट पारेको छ।
शास्त्रीय मान्यताअनुसार वैशाख कृष्ण औँसीकै दिन आमालाई सम्मान र श्रद्धा प्रकट गरिनु उपयुक्त हुने बताइएको छ।
